حضور
- Parent Category: کلیات اقبال - فارسی
- Hits: 9453
- Print , Email
گرچہ جنت از تجلی ہای اوست
جان نیاساید بجز دیدار دوست
ما ز اصل خویشتن در پردہ ایم
طائریم و آشیان گم کردہ ایم
علم اگر کج فطرت و بد گوہر است
پیش چشم ما حجاب اکبر است
علم را مقصود اگر باشد نظر
می شود ھم جادہ و ہم راہبر
می نہد پیش تو از قشر وجود
تا تو پرسی چیست راز این نمود
جادہ را ہموار سازد اینچین
شوق را بیدار سازد اینچنین
درد و داغ و تاب و تب بخشد ترا
گریہ ہای نیم شب بخشد ترا
علم تفسیر جہان رنگ و بو
دیدہ و دل پرورش گیرد ازو
بر مقام جذب و شوق آرد ترا
باز چون جبریل بگذارد ترا
عشق کس را کی بخلوت می برد
او ز چشم خویش غیرت می برد
اول او ہم رفیق و ہم طریق
آخر او راہ رفتن بی رفیق
در گذشتم زان ہمہ حور و قصور
زورق جان باختم در بحر نور
غرق بودم در تماشای جمال
ہر زمان در انقلاب و لایزال
گم شدم اندر ضمیر کائنات
چون رباب آمد بچشم من حیات
آنکہ ہر تارش رباب دیگری
ہر نوا از دیگرے خونین تری
ما ہمہ یک دودمان نار و نور
آدم و مہر و مہ و جبریل و حور
پیش جان آئینہ ئی آویختند
حیرتے را با یقین آمیختند
صبح امروزی کہ نورش ظاہر است
در حضورش دوش و فردا حاضر است
حق ہویدا با ہمہ اسرار خویش
با نگاہ من کند دیدار خویش
دیدنش افزودن بی کاستن
دیدنش از قبر تن برخاستن
عبد و مولا در کمین یکدگر
ہر دو بیتاب اند از ذوق نظر
زندگی ہر جا کہ باشد جستجوست
حل نشد این نکتہ من صیدم کہ اوست
عشق جان را لذت دیدار داد
با زبانم جرأت گفتار داد
ای دو عالم از تو با نور و نظر
اندکے آن خاکدانی را نگر
بندۂ آزاد را ناسازگار
بر دمد از سنبل او نیش خار
غالبان غرق اند در عیش و طرب
کار مغلوبان شمار روز و شب
از ملوکیت جہان تو خراب
تیرہ شب در آستین آفتاب
دانش افرنگیان غارتگری
دیر ہا خیبر شد از بی حیدری
آنکہ گوید لاالہ بیچارہ ایست
فکرش از بی مرکزی آوارہ ایست
چار مرگ اندر پی این دیر میر
سود خوار و والی و ملا و پیر
اینچنین عالم کجا شایان تست
آب و گل داغی کہ بر دامان تست
ندای جمال
کلک حق از نقشہای خوب و زشت
ہر چہ ما را سازگار آمد نوشت
چیست بودن دانی ای مرد نجیب؟
از جمال ذات حق بردن نصیب
آفریدن جستجوی دلبری
وانمودن خویش را بر دیگری
اینہمہ ہنگامہ ہای ہست و بود
بی جمال ما نیاید در وجود
زندگی ہم فانی و ہم باقی است
این ہمہ خلاقی و مشتاقی است
زندہ ئی؟ مشتاق شو خلاق شو
ہمچو ما گیرندۂ آفاق شو
در شکن آنرا کہ ناید سازگار
از ضمیر خود دگر عالم بیار
بندۂ آزاد را آید گران
زیستن اندر جھان دیگران
ہر کہ او را قوت تخلیق نیست
پیش ما جز کافر و زندیق نیست
ق
از جمال ما نصیب خود نبرد
از نخیل زندگانے بر نخورد
مرد حق برندہ چون شمشیر باش
خود جہان خویش را تقدیر باش
زندہ رود
چیست آئین جہان رنگ و بو
جز کہ آب رفتہ می ناید بجو
زندگانے را سر تکرار نیست
فطرت او خوگر تکرار نیست
زیر گردون رجعت او را نارواست
چون ز پا افتاد قومی برنخاست
ملتی چون مرد ، کم خیزد ز قبر
چارۂ او چیست غیر از قبر و صبر
ندای جمال
زندگانی نیست تکرار نفس
اصل او از حی و قیوم است و بس
قرب جان با آنکہ گفت ’’انی قریب‘‘
از حیات جاودان بردن نصیب
فرد از توحید لاہوتی شود
ملت از توحید جبروتی شود
بایزید و شبلی و بوذر ازوست
امتان را طغرل و سنجر ازوست
بی تجلی نیست آڈم را ثبات
جلوۂ ما فرد و ملت را حیات
ہر دو از توحید می گیرد کمال
زندگی این را جلال ، آنرا جمال
این سلیمانی است آن سلمانی است
آن سراپا فقر و این سلطانی است
آن یکی را بیند ، این گردد یکی
در جہان با آن نشین با این بزی
چیست ملت ایکہ گوئی لاالہ
با ہزاران چشم بودن یک نگہ
اہل حق را حجت و دعوی یکیست
خیمہ ہای ما جدا دلہا یکی است
ذرہ ہا از یک نگاہ آفتاب
یک نگہ شو تا شود حق بی حجاب
یک نگاہی را بچشم کم مبین
از تجلی ہای توحید است این
ملتی چون می شود توحید مست
قوت و جبروت می آید بدست
روح ملت را وجود از انجمن
روح ملت نیست محتاج بدن
تا وجودش را نمود از صحبت است
مرد چون شیرازۂ صحبت شکست
مردہ ئی از یک نگاہی زندہ شو
بگذر از بی مرکزی پایندہ شو
وحدت افکار و کردار آفرین
تا شوی اندر جہان صاحب نگین
زندہ رود
من کیم تو کیستی عالم کجاست
در میان ما و تو دوری چراست
من چرا در بند تقدیرم بگوی
تو نمیری من چرا میرم بگوی
ندای جمال
بودہ ئی اندر جھان چار سو
ہر کہ گنجد اندرو میرد درو
زندگی خواہی خودی را پیش کن
چار سو را غرق اندر خویش کن
باز بینی من کیم تو کیستی
در جھان چون مردی و چون زیستی
زندہ رود
پوزش این مرد نادان در پذیر
پردہ را از چہرۂ تقدیر گیر
انقلاب روس و آلمان دیدہ ام
شور در جان مسلمان دیدہ ام
دیدہ ام تدبیر ہای غرب و شرق
وانما تقدیر ہای غرب و شرق
افتادن تجلی جلال
ناگھان دیدم جہان خویش را
آن زمین و آسمان خویش را
غرق در نور شفق گون دیدمش
سرخ مانند طبر خون دیدمش
زان تجلی ہا کہ در جانم شکست
چون کلیم اﷲ فتادم جلوہ مست
نور او ھر پردگی را وانمود
تاب گفتار از زبان من ربود
از ضمیر عالم بی چند و چون
یک نوای سوزناک آمد برون
’’بگذر از خاور و افسونی افرنگ مشو
کہ نیرزد بجوی اینہمہ دیرینہ و نو
آن نگینی کہ تو با اہرمنان باختہ ئی
ہم بہ جبریل امینی نتوان کرد گرو
زندگی انجمن آرا و نگھدار خود است
ای کہ در قافلہ ئی ، بی ہمہ شو با ہمہ رو
تو فروزندہ تر از مہر منیر آمدہ ئی
آنچنان زی کہ بہر ذرہ رسانی پرتو
چون پرکاہ کہ در رھگذر باد افتاد
رفت اسکندر و دارا و قباد و خسرو
از تنک جامی تو میکدہ رسوا گردید
شیشہ ئی گیر و حکیمانہ بیاشام و برو‘‘