الوقت سیف
- Parent Category: کلیات اقبال - فارسی
- Hits: 8336
- Print , Email
سبز بادا خاک پاک شافعی
عالمی سر خوش ز تاک شافعی
فکر او کوکب ز گردون چیدہ است
سیف بران وقت را نامیدہ است
من چہ گویم سر این شمشیر چیست
آب او سرمایہ دار از زندگیست
صاحبش بالاتر از امید و بیم
دست او بیضا تر از دست کلیم
سنگ از یک ضربت او تر شود
بحر از محرومی نم بر شود
در کف موسی ہمین شمشیر بود
کار او بالاتر از تدبیر بود
سینہ ی دریای احمر چاک کرد
قلزمی را خشک مثل خاک کرد
پنجہ ی حیدر کہ خیبر گیر بود
قوت او از ہمین شمشیر بود
گردش گردون گردان دیدنی است
انقلاب روز و شب فہمیدنی است
ای اسیر دوش و فردا در نگر
در دل خود عالم دیگر نگر
در گل خود تخم ظلمت کاشتی
وقت را مثل خطی پنداشتی
باز با پیمانہ ی لیل و نہار
فکر تو پیمود طول روزگار
ساختی این رشتہ را زنار دوش
گشتہ ئی مثل بتان باطل فروش
کیمیا بودی و مشت گل شدی
سر حق زائیدی و باطل شدی
مسلمی ؟ آزاد این زنار باش
شمع بزم ملت احرار باش
تو کہ از اصل زمان آگہ نہ ئی
از حیات جاودان آگہ نہ ئی
تا کجا در روز و شب باشی اسیر
رمز وقت از ’’لی مع اللہ‘‘ یاد گیر
این و آن پیداست از رفتار وقت
زندگی سریست از اسرار وقت
اصل وقت از گردش خورشید نیست
وقت جاوید است و خور جاوید نیست
عیش و غم عاشور و ہم عید است وقت
سر تاب ماہ و خورشید است وقت
وقت را مثل مکان گستردہ ئی
امتیاز دوش و فردا کردہ ئی
ای چو بو رم کردہ از بستان خویش
ساختی از دست خود زندان خویش
وقت ما کو اول و آخر ندید
از خیابان ضمیر ما دمید
زندہ از عرفان اصلش زندہ تر
ہستی او از سحر تابندہ تر
زندگی از دہر و دہر از زندگی است
’’لاتسبوالدھر‘‘ فرمان نبی است
نکتہ ای می گویمت روشن چو در
تا شناسی امتیاز عبد و حر
عبد گردد یاوہ در لیل و نھار
در دل حر یاوہ گردد روزگار
عبد از ایام می باند کفن
روز و شب را می تند بر خویشتن
مرد حر خود را ز گل بر می کند
خویش را بر روزگاران می تند
عبد چون طایر بدام صبح و شام
لذت پرواز بر جانش حرام
سینہ ی آزادہ ی چابک نفس
طایر ایام را گردد قفس
عبد را تحصیل حاصل فطرت است
واردات جان او بی ندرت است
از گران خیزی مقام او ہمان
نالہ ہای صبح و شام او ہمان
دمبدم نو آفرینی کار حر
نغمہ پیہم تازہ ریزد تار حر
فطرتش زحمت کش تکرار نیست
جادہ ی او حلقہ ی پرگار نیست
عبد را ایام زنجیر است و بس
بر لب او حرف تقدیر است و بس
ہمت حر با قضا گردد مشیر
حادثات از دست او صورت پذیر
رفتہ و آیندہ در موجود او
دیرہا آسودہ اندر زود او
آمد از صوت و صدا پاک این سخن
در نمی آید بہ ادراک این سخن
گفتم و حرفم ز معنی شرمسار
شکوہ ی معنی کہ با حرفم چہ کار
زندہ معنی چون بہ حرف آمد بمرد
از نفس ہای تو نار او فسرد
نکتہ ی غیب و حضور اندر دل است
رمز ایام و مرور اندر دل است
نغمہ ی خاموش دارد ساز وقت
غوطہ در دل زن کہ بینی راز وقت
یاد ایامی کہ سیف روزگار
با توانا دستی ما بود یار
تخم دین در کشت دلہا کاشتیم
پردہ از رخسار حق برداشتیم
ناخن ما عقدہ ی دنیا گشاد
بخت این خاک از سجود ما گشاد
از خم حق بادہ ی گلگون زدیم
بر کہن میخانہ ہا شبخون زدیم
ای می دیرینہ در مینای تو
شیشہ آب از گرمی صہبای تو
از غرور و نخوت و کبر و منی
طعنہ بر ناداری ما میزنی
جام ما ہم زیب محفل بودہ است
سینہ ی ما صاحب دل بودہ است
عصر نو از جلوہ ہا آراستہ
از غبار پای ما برخاستہ
کشت حق سیراب گشت از خون ما
حق پرستان جہان ممنون ما
عالم از ما صاحب تکبیر شد
از گل ما کعبہ ہا تعمیر شد
حرف اقرأ حق بما تعلیم کرد
رزق خویش از دست ما تقسیم کرد
گرچہ رفت از دست ما تاج و نگین
ما گدایان را بچشم کم مبین
در نگاہ تو زیان کاریم ما
کہنہ پنداریم ما ، خواریم ما
اعتبار از لاالہ داریم ما
ہر دو عالم را نگہ داریم ما
از غم امروز و فردا رستہ ایم
با کسی عہد محبت بستہ ایم
در دل حق سر مکنونیم ما
وارث موسی و ہارونیم ما
مہر و مہ روشن ز تاب ما ہنوز
برقہا دارد سحاب ما ہنوز
ذات ما آئینۂ ذات حق است
ہستی مسلم ز آیات حق است
