حکایت شیخ و برہمن و مکالمہ گنگ و ہمالہ در معنی اینکہ تسلسل حیات ملیہ از محکم گرفتن روایات مخصوصہ ملیہ می باشد
- Parent Category: کلیات اقبال - فارسی
- Hits: 7930
- Print , Email
در بنارس برھمندی محترم
سر فرو اندر یم بود و عدم
بہرہ ی وافر ز حکمت داشتی
با خدا جویان ارادت داشتی
ذہن او گیرا و ندرت کوش بود
با ثریا عقل او ھمدوش بود
آشیانش صورت عنقا بلند
مہر و مہ بر شعلہ ی فکرش سپند
مدتی مینای او در خون نشست
ساقی حکمت بجامش می نبست
در ریاض علم و دانش دام چید
چشم دامش طایر معنی ندید
ناخن فکرش بخون آلودہ ماند
عقدہ ی بود و عدم نگشودہ ماند
آہ بر لب شاھد حرمان او
چہرہ غماز دل حیران او
رفت روزی نزد شیخ کاملی
آنکہ اندر سینہ پروردی دلی
گوش بر گفتار آن فرزانہ داد
بر لب خود مہر خاموشی نہاد
گفت شیخ ای طائف چرخ بلند
اندکی عہد وفا با خاک بند
تا شدی آوارہ ی صحرا و دشت
فکر بیباک تو از گردون گذشت
با زمین در ساز ای گردون نورد
در تلاش گوہر انجم مگرد
من نگویم از بتان بیزار شو
کافری شایستہ ی زنار شو
ای امانت دار تہذیب کہن
پشت پا بر مسلک آبا مزن
گر ز جمعیت حیات ملت است
کفر ہم سرمایہ ی جمعیت است
تو کہ ھم در کافری کامل نہ ئی
در خور طوف حریم دل نہ ئی
ماندہ ایم از جادہ ی تسلیم دور
تو ز آزر من ز ابراہیم دور
قیس ما سودائے محمل نشد
در جنون عاشقی کامل نشد
مرد چون شمع خودی اندر وجود
از خیال آسمان پیما چہ سود
آب زد در دامن کہسار چنگ
گفت روزی با ھمالہ رود گنگ
ای ز صبح آفرینش یخ بدوش
پیکرت از رودہا زنار پوش
حق ترا با آسمان ہمراز ساخت
پات محروم خرام ناز ساخت
طاقت رفتار از پایت ربود
این وقار و رفعت و تمکین چہ سود
زندگانی از خرام پیہم است
برگ و ساز ہستی موج از رم است
کوہ چون این طعنہ از دریا شنید
ہم چو بحر آتش از کین بر دمید
گفت ای پہنای تو آئینہ ام
چون تو صد دریا درون سینہ ام
این خرام ناز سامان فناست
ہر کہ از خود رفت شایان فناست
از مقام خود نداری آگہی
بر زیان خویش نازی ابلہی
ای ز بطن چرخ گردان زادہ ئی
از تو بہتر ساحل افتادہ ئی
ہستی خود نذر قلزم ساختی
پیش رہزن نقد جان انداختی
ہمچو گل در گلستان خوددار شو
بہر نشر بو پی گلچین مرو
زندگی بر جای خود بالیدن است
از خیابان خودی گل چیدن است
قرنہا بگذشت و من پا در گلم
تو گمان داری کہ دور از منزلم
ہستیم بالید و تا گردون رسید
زیر دامانم ثریا آرمید
ہستی تو بی نشان در قلزم است
ذروہ ی من سجدہ گاہ انجم است
چشم من بینای اسرار فلک
آشنا گوشم ز پرواز ملک
تا ز سوز سعی پیہم سوختم
لعل و الماس و گہر اندوختم
’’در درونم سنگ و اندر سنگ نار
آب را بر نار من نبود گذار‘‘
قطرہ ئی ؟ خود را بپای خود مریز
در تلاطم کوش و با قلزم ستیز
آب گوہر خواہ و گوہر ریزہ شو
بہر گوش شاہدی آویزہ شو
یا خود افزا شو سبک رفتار شو
ابر برق انداز و دریا بار شو
از تو قلزم گدیہ ی طوفان کند
شکوہ ہا از تنگی دامان کند
کمتر از موجی شمارد خویش را
پیش پای تو گذارد خویش را
