خطاب بہ پادشاہ اسلام اعلیحضرت ظاہر شاہ
- Parent Category: کلیات اقبال - فارسی
- Hits: 4920
- Print , Email
ای قبای پادشاہی بر تو راست
سایۂ تو خاک ما را کیمیاست
خسروی را از وجود تو عیار
سطوت تو ملک و دولت را حصار
از تو ای سرمایۂ فتح و ظفر
تخت احمد شاہ را شانی دگر
سینہ ہا بی مہر تو ویرانہ بہ
از دل و از آرزو بیگانہ بہ
آبگون تیغی کہ دارے در کمر
نیم شب از تاب او گردد سحر
نیک میدانم کہ تیغ نادر است
من چہ گویم باطن او ظاہر است
حرف شوق آوردہ ام از من پذیر
از فقیری رمز سلطانی بگیر
ای نگاہ تو ز شاہین تیز تر
گرد این ملک خدا دادی نگر
این کہ می بینیم از تقدیر کیست
چیست آن چیزی کہ میبایست و نیست
روز و شب آئینۂ تدبیر ماست
روز و شب آئینۂ تقدیر ماست
با تو گویم ای جوان سخت کوش
چیست فردا ؟ دختر امروز و دوش
ہر کہ خود را صاحب امروز کرد
گرد او گردد سپہر گرد گرد
او جہان رنگ و بو را آبروست
دوش ازو ، امروز ازو، فردا ازوست
مرد حق سرمایۂ روز و شب است
زانکہ او تقدیر خود را کوکب است
بندۂ صاحب نظر پیر امم
چشم او بینای تقدیر امم
از نگاہش تیز تر شمشیر نیست
ما ہمہ نخچیر ، او نخچیر نیست
لرزد از اندیشۂ آن پختہ کار
حادثات اندر بطون روزگار
چون پدر اہل ہنر را دوست دار
بندۂ صاحب نظر را دوست دار
ہمچو آن خلد آشیان بیدار زی
سخت کوش و پر دم و کرار زی
می شناسی معنی کرار چیست؟
این مقامی از مقامات علی است
امتان را در جہان بی ثبات
نیست ممکن جز بہ کراری حیات
سر گذشت آل عثمان را نگر
از فریب غربیان خونین جگر
تا ز کراری نصیبی داشتند
در جہان ، دیگر علم افراشتند
مسلم ہندی چرا میدان گذاشت؟
ہمت او بوی کراری نداشت
مشت خاکش آنچنان گردیدہ سرد
گرمی آواز من کارے نکرد
ذکر و فکر نادری در خون تست
قاہری با دلبری در خون تست
ای فروغ دیدۂ برنا و پیر
سرکار از ہاشم و محمود گیر
ہم از آن مردی کہ اندر کوہ و دشت
حق ز تیغ او بلند آوازہ گشت
روز ہا ، شب ہا تپیدن میتوان
عصر دیگر آفریدن میتوان
صد جہان باقی است در قرآن ہنوز
اندر آیاتش یکی خود را بسوز
باز افغان را از آن سوزی بدہ
عصر او را صبح نو روزی بدہ
ملتی گم گشتۂ کوہ و کمر
از جبینش دیدہ ام چیزی دگر
زانکہ بود اندر دل من سوز و درد
حق ز تقدیرش مرا آگاہ کرد
کاروبارش را نکو سنجیدہ ام
آنچہ پنہان است پیدا دیدہ ام
مرد میدان زندہ از اﷲ ہوست
زیر پای او جہان چار سوست
بندہ ئی کو دل بغیراﷲ نبست
می توان سنگ از زجاج او شکست
او نگنجد در جہان چون و چند
تہمت ساحل بہ این دریا مبند
چون ز روی خویش بر گیرد حجاب
او حسابست او ثوابست او عذاب
برگ و ساز ما کتاب و حکمت است
این دو قوت اعتبار ملت است
آن فتوحات جہان ذوق و شوق
این فتوحات جہان تحت و فوق
ہر دو انعام خدای لایزال
مؤمنان را آن جمال است این جلال
حکمت اشیا فرنگی زاد نیست
اصل او جز لذت ایجاد نیست
نیک اگر بینی مسلمان زادہ است
این گہر از دست ما افتادہ است
چون عرب اندر اروپا پر گشاد
علم و حکمت را بنا دیگر نہاد
دانہ آن صحرا نشینان کاشتند
حاصلش افرنگیان برداشتند
این پری از شیشہ اسلاف ماست
باز صیدش کن کہ او از قاف ماست
لیکن از تہذیب لا دینی گریز
زانکہ او با اہل حق دارد ستیز
فتنہ ھا این فتنہ پرداز آورد
لات و عزی در حرم باز آورد
از فسونش دیدۂ دل نا بصیر
روح از بی آبی او تشنہ میر
لذت بیتابی از دل می برد
بلکہ دل زین پیکر گل می برد
کہنہ دزدی غارت او برملا ست
لالہ می نالد کہ داغ من کجاست
حق نصیب تو کند ذوق حضور
باز گویم آنچہ گفتم در زبور
’’مردن و ہم زیستن ای نکتہ رس
این ہمہ از اعتبارات است و بس
مرد کر سوز نوا را مردہ ئے
لذت صوت و صدا را مردہ ئی
پیش چنگی مست و مسرور است کور
پیش رنگی زندہ در گور است کور
روح باحق زندہ و پایندہ است
ورنہ این را مردہ ، آن را زندہ است
آنکہ ’’حی لایموت‘‘ آمد حق است
زیستن با حق حیات مطلق است
ہر کہ بی حق زیست جز مردار نیست
گرچہ کس در ماتم او زار نیست‘‘
برخور از قرآن اگر خواہی ثبات
در ضمیرش دیدہ ام آب حیات
می دہد ما را پیام ’’لاتخف‘‘
می رساند بر مقام لاتخف
قوت سلطان و میر از لاالہ
ہیبت مرد فقیر از لاالہ
تا دو تیغ لا و الا داشتیم
ماسوی اﷲ را نشان نگذاشتیم
خاوران از شعلۂ من روشن است
ای خنک مردی کہ در عصر من است
از تب و تابم نصیب خود بگیر
بعد ازین ناید چو من مرد فقیر
گوہر دریای قرآن سفتہ ام
شرح رمز ’’صبغة اﷲ‘‘ گفتہ ام
با مسلمانان غمی بخشیدہ ام
کہنہ شاخی را نمی بخشیدہ ام
عشق من از زندگی دارد سراغ
عقل از صہبای من روشن ایاغ
نکتہ ہای خاطر افروزی کہ گفت؟
با مسلمان حرف پرسوزی کہ گفت؟
ہمچو نی نالیدم اندر کوہ و دشت
تا مقام خویش بر من فاش گشت
حرف شوق آموختم وا سوختم
آتش افسردہ باز افروختم
با من آہ صبحگاہی دادہ اند
سطوت کوہی بہ کاہی دادہ اند
دارم اندر سینہ نور لاالہ
در شراب من سرور لاالہ
فکر من گردون مسیر از فیض اوست
جوی ساحل ناپذیر از فیض اوست
پس بگیر از بادہ من یک دو جام
تا درخشی مثل تیغ بی نیام